Energy Management System (EMS) หรือระบบการจัดการพลังงาน เป็นเครื่องมือสำคัญที่ทำหน้าที่ติดตาม วิเคราะห์ และควบคุมการใช้พลังงานในอาคารพาณิชย์หรือธุรกิจอย่างมีประสิทธิภาพ โดยระบบนี้สามารถเก็บข้อมูลการใช้พลังงานได้แบบเรียลไทม์ สามารถตรวจสอบจุดที่ใช้พลังงานสูงเกินความจำเป็น
อีกทั้งยังช่วยเสนอแนวทางในการปรับปรุง เพื่อลดต้นทุนค่าไฟฟ้า และสนับสนุนเป้าหมายด้านความยั่งยืนขององค์กรได้อย่างเป็นรูปธรรม สำหรับธุรกิจที่ต้องการควบคุมต้นทุนด้านพลังงานในระยะยาว Energy Management System ถือว่าเป็นหัวใจสำคัญของการจัดการพลังงานยุคใหม่ ที่สามารถเชื่อมต่อกับระบบอัตโนมัติอื่น ๆ ในการบริหารจัดการพลังงานได้อย่างชาญฉลาด
นอกจากช่วยลดต้นทุนด้านพลังงานแล้ว EMS ยังมีบทบาทในการสนับสนุนการตัดสินใจเชิงกลยุทธ์ของผู้บริการ สามารถรายงานผลการใช้พลังงานในรูปแบบกราฟหรือแดชบอร์ดที่เข้าใจง่าย ช่วยให้วางแผนการอนุรักษ์พลังงานได้อย่างแม่นยำและมีประสิทธิภาพ
ระบบการจัดการพลังงาน Energy Management System คืออะไร?
ระบบการจัดการพลังงาน หรือ Energy Management System คือ ระบบที่ใช้สำหรับติดตาม, ตรวจวัด, วิเคราะห์ และควบคุมการใช้พลังงานในองค์กร ให้เกิดประโยชน์สูงสุด โดยระบบ EMS จะเก็บข้อมูลพร้อมแสดงผลในรูปแบบกราฟหรือแดชบอร์ด เพื่อให้สามารถระบุจุดที่ใช้พลังงานเกินได้อย่างแม่นยำ ระบบนี้ไม่ได้ช่วยลดค่าใช้จ่ายด้านพลังงานเพียงอย่างเดียว แต่ยังช่วยให้องค์กรสามารถวางแผนอนุรักษ์พลังงานได้ในระยะยาว จึงถือว่าเป็นเครื่องมือสำคัญในการบริหารพลังงาน ในยุคที่ประสิทธิภาพและความยั่งยืนเป็นเป้าหมายหลักขององค์กร
Energy Management System มีกี่ประเภท?
การจัดการพลังงานในองค์กร ใช้การประหยัดแบบพื้นฐานเพียงอย่างเดียวคงไม่ได้ จำเป็นต้องนำระบบ EMS เข้ามาช่วยควบคุมและวิเคราะห์การใช้พลังงานให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น ซึ่งระบบ Energy Management System ems ที่พบได้บ่อยมี 3 ประเภทหลัก ๆ ดังนี้
1.ระบบการจัดการพลังงานในบ้าน
ระบบการจัดการพลังงานในบ้าน (Home Energy Management System : HEMS) สำหรับบ้านพักอาศัย ทำหน้าที่ตรวจสอบการใช้พลังงานไฟฟ้าแบบเรียลไทม์ และควบคุมอุปกรณ์ไฟฟ้าแบบอัตโนมัติ เพื่อประหยัดพลังงานในชีวิตประจำวัน
2.ระบบการจัดการพลังงานในอาคาร
ระบบการจัดการพลังงานในอาคาร (Building Energy Management System : BEMS) เช่นระบบไฟฟ้า แสงสว่าง ระบบปรับอากาศ และลิฟต์ ซึ่งมักเป็นส่วนที่ใช้พลังงานมากที่สุดในอาคารพาณิชย์ โรงแรม หรือสำนักงานขนาดใหญ่
3.ระบบการจัดการพลังงานในโรงงาน
ระบบการจัดการพลังงานในโรงงาน (Factory Energy Management System : FEMS) ถูกออกแบบมาเพื่อโรงงานอุตสาหกรรมโดยเฉพาะ ระบบทำหน้าที่ควบคุมการทำงานของอุปกรณ์ ให้ทำงานในช่วงเวลาที่มีประสิทธิภาพสูงสุดหรือโหลดต่ำ เพื่อลดต้นทุนการผลิต
ประโยชน์ของ Energy Management System (EMS)
ในยุคที่พลังงานกลายเป็นทรัพยากรที่มีมูลค่ามหาศาล การบริหารจัดการพลังงานอย่างมีประสิทธิภาพ กลายเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับองค์กรและธุรกิจทุกประเภท ด้วยเหตุผลนี้ระบบ Energy Management System จึงเข้ามามีบทบาทสำคัญในการช่วยควบคุม ตรวจสอบ และวิเคราะห์ข้อมูลการใช้พลังงานอย่างแม่นยำ ซึ่งประโยชน์ของระบบ EMS มีดังนี้

1. ลดค่าใช้จ่ายด้านพลังงาน
อย่างที่เรารู้กันดีว่าระบบ EMS สามารถตรวจสอบและวิเคราะห์การใช้พลังงานได้อย่างแม่นยำ อีกทั้งยังช่วยปรับการทำงานของอุปกรณ์ต่าง ๆ ได้อย่างเหมาะสม เพื่อลดค่าใช้จ่ายที่ไม่จำเป็น เช่น การตั้งเวลาทำงานโดยอัตโนมัติ หรือระบบแจ้งเตือนการใช้พลังงานที่ผิดปกติ
2. วางแผนบำรุงรักษาอาคารอย่างมีประสิทธิภาพ
อีกหนึ่งประโยชน์สำคัญของระบบ EMS เนื่องจากระบบสามารถตรวจสอบและบันทึกข้อมูลการทำงานของอุปกรณ์ต่าง ๆ ได้อย่างต่อเนื่อง ทำให้สามารถวิเคราะห์แนวโน้มการเสื่อมสภาพของอุปกรณ์ได้ล่วงหน้า ลดโอกาสเกิดเหตุขัดข้องกะทันหัน และวางแผนบำรุงรักษาได้อย่างแม่นยำ
3. ส่งเสริมการลด Carbon Footprint
“Carbon Footprint” ถือว่าเป็นบทบาทสำคัญของระบบ Energy Management System (EMS) ที่ช่วยให้องค์กรสามารถใช้พลังงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ เช่น ช่วยระบุแหล่งที่ปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์จากการใช้ไฟฟ้า เชื้อเพลิง หรือเครื่องจักรต่าง ๆ
4. ยกระดับขีดความสามารถของการดำเนินงาน
เนื่องจากระบบ EMS สามารถจัดการข้อมูลด้านพลังงานได้อย่างแม่นยำและเป็นระบบ ช่วยให้ผู้บริหารได้ข้อมูลเชิงลึกที่จำเป็นต่อการตัดสินใจ เช่น การจัดสรรทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพ ส่งผลให้การทำงานเป็นระบบ ไม่ซับซ้อน และเพิ่มความคล่องตัวในการดำเนินงาน
5. ช่วยจัดการบริหารด้านความยั่งยืน Sustainability
ระบบ EMS มีบทบาทสำคัญในการสนับสนุนการบริหารจัดการด้านความยั่งยืน โดยเฉพาะในด้านการควบคุมและการปล่อยคาร์บอนไดออกไซด์ ซึ่งเป็นสาเหตุหลักของภาวะโลกร้อน เพราะข้อมูลที่ได้จากระบบ สามารถกำหนดเป้าหมายในการลดการใช้พลังงานจากแหล่งที่มีคาร์บอนสูงได้
องค์ประกอบของ Energy Management System มีอะไรบ้าง
เพื่อให้การจัดการพลังงานได้ประสิทธิภาพสูงสุด ระบบ Energy Management System (EMS) จำเป็นต้องอาศัยองค์ประกอบหลายส่วน ที่ต้องทำงานร่วมกันอย่างเป็นระบบ เพื่อสนับสนุนการตัดสินใจและปรับปรุงประสิทธิภาพพลังงานอย่างต่อเนื่อง ดังนี้
-
การวิเคราะห์และประเมินประสิทธิภาพพลังงาน
กระบวนการสำคัญในระบบ EMS ที่ช่วยให้องค์กรเข้าใจภาพรวมของการใช้พลังงานในแต่ละส่วนได้ดียิ่งขึ้น ไม่ว่าจะเป็นอาคาร เครื่องจักร หรือระบบต่าง ๆ โดยประเมินจากแนวโน้มการใช้พลังงาน ระบุจุดที่สิ้นเปลืองหรือไม่มีประสิทธิภาพ เพื่อเปรียบเทียบกับเกณฑ์มาตรฐานที่ตั้งไว้
-
การติดตามและการวัดผล
ขั้นตอนพื้นฐานที่สำคัญในระบบ EMS ที่ทำหน้าที่รวบรวมข้อมูลการใช้พลังงานจากแหล่งต่าง ๆ ผ่านเซนเซอร์และมิเตอร์ที่ติดตั้งไว้ในตำแหน่งสำคัญ เพื่อติดตามการใช้พลังงานอย่างต่อเนื่อง ช่วยให้องค์กรสามารถวางแผนการใช้พลังงานได้อย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืน
-
การวางแผนและการควบคุมพลังงาน
การวางแผนและควบคุมพลังงาน เป็นกระบวนการสำคัญในระบบ EMS ที่ช่วยให้องค์กรบริหารการใช้พลังงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยเริ่มจากการวิเคราะห์ข้อมูล เพื่อกำหนดเป้าหมายและแนวทางการปรับปรุง เช่น การตั้งเวลาเปิด-ปิดอุปกรณ์
-
การบำรุงรักษาและการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง
ส่วนสำคัญของระบบ EMS ที่ช่วยให้การจัดการพลังงานมีความเสถียรมากขึ้น โดยการบำรุงรักษา จะช่วยลดความเสี่ยงจากการเสียหาย หรือพลังงานที่สูญเปล่า ส่วนการพัฒนาจะเน้นด้านการปรับปรุงกระบวนการ เพื่อลดการใช้พลังงานและเพิ่มความคุ้มค่าให้กับองค์กร
ปัจจัยที่ควรพิจารณาในการเลือก Energy Management System

-
ขนาดขององค์กร
เนื่องจากองค์กรแต่ละขนาดมีรูปแบบการใช้พลังงาน ความซับซ้อนของระบบ และงบประมาณที่แตกต่างกัน สำหรับองค์กรระดับเล็ก อาจจะต้องใช้ระบบที่ใช้งานง่าย ต้นทุนไม่สูง ส่วนองค์กรขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ อาจจะต้องใช้ระบบที่มีการวิเคราะห์เชิงลึก และใช้การควบคุมแบบอัตโนมัติ
-
ประเภทของธุรกิจ
ประเภทของธุรกิจ เป็นอีกหนึ่งปัจจัยสำคัญที่ควรพิจารณา เนื่องจากแต่ละธุรกิจมีลักษณะการใช้พลังงานที่แตกต่างกัน เช่น โรงแรมหรือห้างสรรพสินค้า จะเน้นการควบคุมระบบสว่าง ระบบปรับอากาศ และการจัดการพลังงานตามช่วงเวลาใช้งาน
-
เป้าหมายในการลดค่าใช้จ่าย
เป้าหมายในการลดค่าใช้จ่าย ถือว่าเป็นแรงจูงใจหลักที่ทำให้องค์กรเริ่มนำระบบ EMS มาใช้งานอย่างจริงจัง โดยใช้การกำหนดเป้าหมายอย่างชัดเจน เช่น การลดค่าไฟฟ้าในแต่ละเดือน หรือการลดต้นทุนพลังงานลงเป็นเปอร์เซ็นต์ต่อปี เพื่อให้ระบบมีทิศทางที่ชัดเจนมากยิ่งขึ้น
ระบบการจัดการพลังงาน หรือ Energy Management System (EMS) คือระบบที่ช่วยให้องค์กรสามารถบริหารการใช้พลังงานได้อย่างเป็นระบบ โดยไม่เพียงแต่ช่วยลดต้นทุน แต่ยังสามารถทำงานร่วมกับมาตรการประหยัดพลังงานต่าง ๆ ที่องค์กรนำมาใช้ เช่น การติดตั้งหลอดประหยัดไฟ LED หรือการควบคุมอุณหภูมิห้องอัตโนมัติ ซึ่งช่วยให้ประหยัดพลังงานได้อย่างคุ้มค่า และยั่งยืนในระยะยาว